John Adams (d. 30 Ekim 1735 - ö. 4 Temmuz 1826) Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki ilk Başkan Yardımcısı ve 2. Başkandır. Massachusetts eyaletinin Boston kenti yakınlarında bulunan Braintree kasabasında dünyaya geldi ve gene Boston kenti yakınındaki Quincy kasabasında vefat etti.

Bağımsızlık Savaşı
John Adams Amerikan Bağımsızlık Savaşının önde gelen isimlerinden biridir. Boston merkezli Massachusetts kolonisinin ünlü avukatlarından biriydi ve İngiltere'den ayrılmayı savunan görüşleriyle tanınırdı. 1774'te Amerika'daki 13 İngiliz kolonisinin kurduğu Kıta Kongresi'nde Massachussets temsilcisiydi. 4 Temmuz 1776 tarihli Bağımsızlık Bildirgesi'nin yazılmasına katkıda bulunan isimlerden birisidir.

Bağımsızlığın ilanının ardından İngiltere'ye karşı Fransa'nın desteğini almak için 1778-1780 yılları arasında Paris'te Benjamin Franklin ile birlikte görev yaptı. Daha sonra Bağımsızlık Savaşı için kredi almak amacıyla Hollanda'ya geçti ve 1785'te İngiltere'ye gidene kadar orada kaldı. Bu dönemde Prusya ile de diplomatik ilişkiler kurdu. 1785-1788 yılları arasında İngiltere'de ABD'nin resmi temsilcisi olarak görev yaptı ve Kral III. George ile görüştü.

ABD'nin ilk Başkan Yardımcısı
1788'de ABD'ye döndü ve ilk ABD Başkanlık seçimi olan 1789 seçimlerinde aday oldu. Seçiciler kurulu seçiminde George Washington 69 oyun tümünü, John Adams ise 34'ünü aldı. Dönemin seçim usulleri uyarınca her Seçici iki oy kullanır, en çok oy alan Başkan seçilir, ikinci gelen ise Başkan Yardımcısı olurdu. Böylece George Washington ilk ABD Başkanı, John Adams ise ilk Başkan Yardımcısı oldu. 1792 yılındaki ikinci seçimde de George Washington 132 Seçicinin tümünün oyunu alarak Başkan, John Adams ise 77 oyla ikinci gelerek Başkan Yardımcısı oldu.

ABD'nin 2. Başkanı
1796 yılında George Washington emekli olmaya karar verirken John Adams Federalist Parti'nin adayı olarak seçimlere katıldı. En önemli rakibi Demokratik-Cumhuriyetçi Parti adayı, Bağımsızlık Bildirgesi'nin ünlü mimarı Thomas Jefferson'du. John Adams 138 Seçicinin 71'inin oyunu alarak Başkan, Thomas Jefferson ise 68 oyla Başkan Yardımcısı seçildi.

1787-1801 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri ikinci Başkanı olarak görev yaptı. Başkanlığı döneminde ülkesini Napolyon liderliğindeki Fransa ile İngiltere arasındaki savaştan uzak tutmaya çalıştı. Halbuki ABD o dönem adeta ikiye bölünmüştü: Federalist Parti İngiltere'yi desteklerken Demokratik-Cumhuriyetçi Parti Fransız yanlısıydı. Kendi partisiyle çelişkiye düşmeyi göze alarak hem İngiltere hem de Fransa ile barış halini ve ülkesinin bütünlüğünü korumayı başardı. İzlediği bu siyaset yüzünden hem kendi partisiyle hem de Paris'teki Büyükelçilik döneminden beri yakın dostu olan Thomas Jefferson ile sorunlar yaşadı.

Kaybettiği 1800 Yılı Seçimleri
1800 seçimlerinde 138 Seçicinin 65'inin oyunu alabildi. Rakipleri Demokratik-Cumhuriyetçi Parti'nin adayları Thomas Jefferson ve Aaron Burr ise 71'er oy aldı. Dönemin usulleri gereği eşit oy alan iki adaydan kimin başkan olacağına Temsilciler Meclisi karar verecekti. 36 tur süren oylama sonucunda Jefferson Başkan, Burr ise Başkan Yardımcısı oldu. Bu süreçte John Adams, Peacefield'daki çiftliğine çekilerek siyasetten uzak kaldı. Federalist Parti'yle bütün ilişkisini kestiği gibi rakibi Jefferson'un yemin törenine de katılmadı.

Thomas Jefferson ile dostluğu
Eski dostu Jefferson ile bir daha görüşmedi. Ancak ortak arkadaşları Benjamin Rush'ın çabalarıyla 1812 yılından itibaren mektupla haberleşmeye tekrar başladılar ve 1826'daki ölümlerine kadar ABD tarihinin en ünlü mektuplaşmasına imza attılar: Toplam 158 mektup. Tarihin garip bir cilvesi, ikisi de aynı gün, 4 Temmuz 1826'da, ABD'nin bağımsızlığını kazanmasının 50. yıldönümünde hayata gözlerini yumdular.

Mirası
John Adams, 1825 yılında, henüz hayattayken, oğlu John Quincy Adams'ın ABD'nin 6. Başkanı oluşuna şahit oldu. Baba-oğul ABD Başkanı olan Adams'ların bu başarısı uzun yıllar bir daha tekrarlanmadı. Bu durumun ikinci örneği Bush'lardır: George H. W. Bush (1989-1993) ve oğlu George W. Bush (2001-2009).

John Adams, bugün Beyaz Saray olarak bilinen başkanlık binasını inşa ettiren ve ilk kullanan Başkandır. Hayatı boyunca köleliğe karşı çıkmış ve hiçbir zaman köle sahibi olmamıştır. Fransa ve İngiltere ile savaşa girmekten kaçınmasına karşın ABD Ordusu'nun ve Donanması'nın kurucusu olarak bilinir.

Popüler Kültür
HBO yapımı John Adams isimli mini dizide Paul Giamatti tarafından canlandırılmıştır.

İçeriğe Yorum Yapın

John Adams