Orhan Seyfi Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

Türk edebiyatı tarihine Beş Hececiler olarak geçmiş edebi topluluğun şairlerinden birisidir. Yirmiden fazla şiiri değişik bestekarlar tarafından bestelenmiştir.

Başta Akbaba mizah dergisi ve Çınaraltı fikir ve sanat dergisi olmak üzere pek çok dergi çıkarmış ve adı Çınaraltı dergisi ile özdeşleşmiş bir yayımcıdır.

TBMM'De 8. dönem Zonguldak ve 13. dönem İstanbul milletvekili olarak yer almış bir siyasetçidir.


Hayatı

1890 yılında İstanbul'un Çengelköy semtinde dünyaya geldi. Babası Miralay Emin Bey, annesi Nimet Hanım'dır.

Orta ve lise öğrenimini Beylerbeyi Rüşdiyesi (1905) ve Mercan İdadisi'nde (1909) yaptı. Öğrencilik döneminde şiirle ilgilendi; edebiyat hocası Celal Sahir Bey'den teşvik gördü. Abdülhak Hamid ve Tevfik Fikret etkisinde şiirler yazdı. 1909'da şiirleri Kehkeşan dergisinde görülmeye başladı. Yalın bir dille aruz vezninde yazdığı 'Fırtına ve Kar' adlı şiiri ile tanındı (1913). Yüksek öğrenimine Tıbbiye'de başlayan Orhan Seyfi, bir anestezide fenalaşınca tıp eğitiminden vazgeçip hukuka yöneldi. Darülfünun Hukuk Mektebi'nde öğrenciyken Hıyaban dergisini çıkararak yayıncılığa başladı.

Hukuk Mektebi'ni 1914'te tamamladı ve Meclis-i Mebusan'ın Kavanin Kaleminde memurluğa başladı. Bu dönemde Türkçü aydınlarla tanıştı ve çalışmalarını Türkçülük ideali çerçevesinde sürdürdü. Ziya Gökalp'in uyarılarıyla halkın diline, vezinde ise aruzdan heceye geçti.


Mütareke yılları

1918'de İstanbul'un işgal edilip Meclis-i Mebusan'ın kapanması üzerine gazeteciliğe başladı; bir yandan da öğretmenlik yaptı. Şiir ve yazıları Türk Kadını, Şair, Büyük Mecmua, Servet-i Fünûn, Ümit ve Yarın dergilerinde yayımlandı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul hükumetini destekleyen Aydede dergisinde mizah yazarlığı yaptı. Sosyal olayları hicivsel bir üslupla ifade ettiği şiirlerini Peri Kızı ile Çoban Hikayesi adlı kitapta topladı (1919). Şiirlerinde divan şiirine özgü aruz vezni kalıplarını, modern ve sade hece ölçüsüne uyarlamayı başardı. 1922 yılında Orhan Seyfi, o güne kadara yayımlanmış gazete ve dergi yazılarını Fiskeler adlı mizah kitabında bir araya getirdi. Bu kitapta dönemin şair ve yazarlarının hicvedildiği yazılara, yazarın kurguladığı mizahi anket ve mülakatlara yer verdi. 1922'de ayrıca Peri Kızı ve Çoban Hikâyesi kitabındakilere yeni şiirler de ekleyerek Gönülden Sesler adlı kitabını yayımladı.


Mizah yazarlığı ve yayımcılık yaşamı

Gönülden Sesler beklentilerini karşılamayınca şiiri ikinci plana aldı; bacanağı Yusuf Ziya ile beraber çıkardıkları Akbaba'da mizah yazarlığını sürdürdü. Papağan (1924-1927) ve Yeni Kalem adlı mizah, Resimli Dünya (1924-1926) adlı çocuk ve magazin dergileriyle, edebiyat ve sanat içerikli Güneş'i (1927) yayımladı; bir süre Karagöz'ün yayım sorumluluğunu üstlendi (1928-1932).

1932-1938 yılları arasında Yusuf Ziya ile birlikte ve kendi başına Edebiyat Gazetesi, Hızlanış, Ayda Bir, Her Ay, Her Şey gibi dergiler çıkardı. 1941-1944 arasında Yusuf Ziya ile birlikte haftalık Türkçü Fikir ve Sanat mecmuası Çınaraltı'yı yayımladı. Yusuf Ziya'nın adının Akbaba ile özdeşleşmesi gibi Orhon Seyfi'nin adı da Çınaraltı ile özdeşleşti.

Siyaset ve gazetecilik yaşamı

1944'te Ankara'da yapılan bir mitingde öğrenci olaylarıyla ilgili görülerek bakanlık emrine alınan Orhan Seyfi, 1945'te Tasvir'deki yazılarıyla gazeteciliğe döndü. Cumhuriyet ve Ulus gazetelerinde de yazılarına rastlandı. 1946'da Cumhuriyet Halk Partisi'den Zonguldak milletvekili seçildi. 1950'li yıllarda Demokrat Parti'yi destekleyen Zafer ve Havadis gazetelerinde yazılar yazdı.

1960'tan sonra Adalet Partisi'ne girdi. 1 Mart 1962'de Son Havadis gazetesinde günlük yazılar yazmaya başladı ve hayatının sonuna kadar sürdürdü. 1965'te Adalet Partisi'nden İstanbul milletvekili seçildi.
1972'de İstanbul'da hayatını kaybetti. Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.


Şiir:
Fırtına ve Kar (1917)
Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi (1919)
Gönülden Sesler (1922)
Kervan (1935)
O Beyaz Bir Kuştu (1941)
İstanbul'un Fethi (1953)
İşte Sevdiğim Dünya (1962)
Kervan (1964)
Orhan Seyfi Orhon'dan Şiirler (1970)

Derleme:
Hayat Bilgisi Şiirleri (1929)

Monografi:
Abdülhak Hamid: Hayatı ve Eserleri (1937)
Ziya Gökalp: Hayatı ve Eserleri (1937)
Yahya Kemal: Hayatı ve Eserleri (1937)
Mehmet Akif: Hayatı ve Eserleri (1937)
Nâzım Hikmet: Hayatı ve Eserleri (1937)

Roman:
Çocuk Adam (1941)

Destan:
Kerem ile Aslı (1942)
Asrî Kerem (1938)

Makale:
Dün-Bugün-Yarın (1943)

Öykü:
Düğün Gecesi (1957)

Fıkra:
Kulaktan Kulağa (1973)

İçeriğe Yorum Yapın

Orhan Seyfi Orhon